قهرمان دفاع از ولایت

شایدمهم‌ترین نقش اودرتثبیت ولایت وامامت برادر بزرگوارش حضرت امام رضا(ع)و خنثی‌کردن توطئه عباسیان در ایجاد اختلاف بین بزرگان شیعه و به‌خصوص فرزندان امام کاظم(ع) برای جانشینی آن امام باشد.حرم مطهر او در شیراز، پس ازحرم برادرش حضرت رضا(ع) و خواهرش حضرت معصومه(س) محترم‌ترین زیارتگاه مردم ایران ازدیربازبوده است. این مزارتا دوران عضدالدوله دیلمی برهمگان پوشیده بود تازمانی که به امیر دیلمی خبردادند پیرزنی که درخانه‌ای گلی زندگی می‌کند، هر شب جمعه، چراغی در نهایت روشنایی را در بالای تل خاکی نزدیک خانه‌اش می‌بیند. امیر به خانه پیرزن رفت و شب‌هنگام پیرزن نوری تابنده‌تر از همیشه دید و بی‌اختیار سه مرتبه فریاد زد: «شاه! چراغ» و از آن به بعد به شاه چراغ معروف شد و با بررسی دیدگاه‌های اهل نظر و دانشمندان به این یقین رسیدند که آن مزار از احمد بن موسی الکاظم(ع) است. 

 سکوت سینمای ایران
باید بپذیریم که درباره این مدافعان بزرگ حریم ولایت، کار نمایشی و حتی تألیفی کمی کرده‌ایم و مردم با زندگی ایشان چندان آشنایی ندارند. گذشته از سکوت سینمای ایران در برابر این شخصیت و ساخت آثار نمایشی و تصویری درباره دوران حساس و پرتلاطم دوران عباسی، به‌خصوص مقطع امامت امام کاظم و جانشینی امام رضا(ع)، آثار ما هم عمدتا با رویکردی پژوهشی نوشته شده و برای آگاهی عموم مردم با این دوران آثار چندانی نداریم. علاوه بر شخصیت خود حضرت شاهچراغ، رویدادهای دیگری که به ایشان و حرم‌شان مرتبط می‌شود از جمله حملات تروریستی در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ به زائران این حرم مطهر، ظرفیت‌های داستانی و سینمایی زیادی دارد که باید مورد توجه هنرمندان قرار گیرد.
 
کتابی برای اهل پژوهش
آنهایی که در کار پژوهش و تحقیق در حوزه‌های مختلف دستی دارند، می‌دانند کتاب‌هایی که در زمینه جمع‌آوری اسناد و گردآوری پژوهش‌های پیشینی درباره یک موضوع نگاشته می‌شود، تا چه حد راهگشای پژوهشگران بعدی است. بنیاد فارس‌شناسی چند سال پیش به دو پژوهشگر این استان؛ فربد کامگار و علی احسانی‌مقدم سفارش داد که در زمینه آثار و اسناد مرتبط با شاهچراغ کتابی گردآوری کنند و نتیجه کار آنان کتاب «کتابشناسی احمدبن موسی شاهچراغ (ع)» شده که نشر آثار ماندگار در شیراز آن را منتشر کرده است. این کتاب با ارائه شرح حال مفصلی درباره این امامزاده بزرگوار آغاز می‌شود و سپس ردپای تحقیقات درباره ایشان را در کتاب‌ها و مقالات، روزنامه‌ها، آثار تلویزیونی و تصویری، اسناد مکتوب و نسخ خطی پیگیری می‌کند. البته متاسفانه این کتاب که بیشتر به کار محققان می‌آید، کمیاب است و در نمایشگاه امسال هم نمی‌توانید آن را پیدا کنید ولی از طریق کتابخانه‌های عمومی و کتابفروشی‌ها قابل دستیابی است. 
 
نقش تاریخی در دفاع از ولایت
نکته مهمی که درباره زندگی حضرت شاهچراغ باید به آن اشاره کرد، نقش تاریخی ایشان در قیام به خونخواهی شهادت حضرت امام رضا(ع) است. اگر درباره این حرکت انقلابی حضرت شاهچراغ دوست دارید بیشتر بخوانید و بدانید «چلچراغ شیراز: تحلیلی از قیام احمد‌بن‌موسی وبرادران امام‌رضا(ع)»کتاب خوب و جامعی است. این کتاب راجلیل عرفان‌منش، داستان‌نویس و فیلمنامه‌نویس شیرازی نوشته که دکتری پژوهش هنر دارد و آثار پژوهشی او بر حوزه تاریخ اسلام به‌خصوص دوران هجرت امام رضا(ع) متمرکز است. نویسنده در این کتاب به بررسی پیدایش فرقه‌های مذهبی پس ازشهادت هفتمین امام(ع) وتلاش خلفای عباسی برای تحریک گروه‌های مختلف شیعی جهت تقابل با یکدیگر و تضعیف اقتدارسیاسی امامت پرداخته و نقش بزرگ و تاریخی حضرت احمد بن موسی(ع) در اعلام بیعت خود با برادرش علی بن موسی(ع) و ناکام‌گذاشتن تحرکات عباسیان را به‌خوبی نشان داده است. عناوین فصل‌های این کتاب عبارتند از:شخصیت و فضایل احمدبن موسی(ع)، قیام احمد بن موسی(ع)، شهادت احمد بن موسی(ع)، نکته‌هایی درباره مدفن احمدبن موسی(ع)،آیاشخصیت مدفون درشیراز،احمدبن موسی کاظم علیه‌السلام است؟ و نکته‌هایی درباره خبر پیدایش مرقد احمدبن موسی(ع). ویژگی قابل توجه این کتاب، نثر پاکیزه و خوشخوان آن است که نتیجه ویراستاری سیدجلال قیامی‌میرحسینی، شاعر و ادیب خراسانی است. این کتاب را بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی منتشر کرده و می‌توانید آن را از غرفه آستان قدس رضوی در نمایشگاه تهیه کنید. 
 
کتابی برای مخاطبان عمومی
از جلیل عرفان‌منش یک کتاب دیگر هم در زمینه زندگی حضرت شاهچراغ نوشته شده و درنمایشگاه مجازی کتاب در دسترس است که این کتاب برای مخاطبان عمومی کتاب که دوست دارند درباره حضرت شاهچراغ بیشتر بدانند، مورد استفاده بیشتری است. دفتر پژوهش‌های فرهنگی چندسالی است که در ذیل مجموعه‌ای به نام«از ایران چه می‌دانم؟» آثاری را درحوزه‌های مختلف ایران‌شناسی از ادبیات و اسطوره تا مشاهیر و مکان‌ها و طبیعت منتشر می‌کند.صدوچهاردهمین کتاب از این مجموعه، «شاهچراغ» نام دارد که نویسنده‌اش جلیل عرفان‌منش است. در این کتاب، شخصیت، فضایل اخلاقی، مسأله امامت پس از امام کاظم(ع)، اوضاع سیاسی واجتماعی دوران خلافت عباسی،مسأله ولایتعهدی امام رضا(ع)، سکونت شاهچراغ در فارس و...بررسی شده است. همچنین در کتاب اقوال مطرح در جانبداری از امامت احمد بن موسی(ع) مورد نقد و تحلیل قرار گرفته است و نیز پژوهشی درباره نحله‌های دینی مختلف در آن زمان و عوامل مؤثر در تفریق این فِرَق ارائه شده و نویسنده در پایان پیشینه تاریخی آرامگاه احمد بن موسی(ع) را به اجمال شرح داده است. 
 
روایت یک عملیات ترور
همان‌طور که می‌دانید حرم مطهر حضرت شاهچراغ دریکی، دو سال گذشته هدف دوحمله تروریستی قرارگرفت. در نخستین حمله که در ۴ آبان۱۴۰۱ صورت گرفت،۱۳نفراززائران این حرم مطهر مظلومانه درخون خود غلتیدند. بعد از آن تشکل بانوان نویسنده انقلابی(بنا) فراخوانی به نام خون‌نگاشت درباره شهدای حرم شاهچراغ(ع) وشهدای اغتشاشات آن سال برگزارواز نویسندگان دعوت کرد، درباره این رویداد داستان کوتاه بنویسند. حاصل این فراخوان کتابی است به نام «مرمرهای سرخ» که به سرپرستی سودابه حمزه‌ای تدوین شده و انتشارات کتاب جمکران آن رابه بازارکتاب عرضه کرده ودرنمایشگاه کتاب تهران هم عرضه شده و می‌توانید آن را از غرفه این انتشارات، جنب در۸۳شبستان اصلی تهیه کنید. ویژگی داستان‌های این مجموعه این است که تقریبا همزمان با رویداد اصلی نگاشته شده و نویسندگان در اوج احساسات خود قرارداشته‌اند؛ برای همین سعی کرده‌اند با نگارش داستان‌هایی که به جنبه‌های گوناگون ماجرا می‌پردازد،مخاطبان خود راهم درگیرکنند.واکنش سریع داستان‌نویسان به حمله تروریستی به زائران حرم مطهر شاهچراغ(ع) البته باعث نشده ما باداستان‌هایی ضعیف وشتاب‌زده رو‌به‌رو باشیم وتعدادی از داستان‌های مجموعه، واقعا خوب و خواندنی هستند.

قدمت بنا          قرن هفتم در دوران اتابکان فارس
گنبد                به شکل سروَک با پوششی از کاشی معرق با طرح اسلیمی، درساق گنبد کتیبه‌ای ازسوره فتح به خط ثلث
تزئینات داخلی   آینه‌کاری ساده و رنگی به همراه مقرنس‌ها و کاربندی‌ها به همراه کتیبه‌هایی به خط ثلث و نستعلیق بر دیواره‌ها
ضریح             از جنس نقره با سه کتیبه به خط ثلث و نستعلیق و آیاتی از  سوره‌های نور و انسان و نیز قصیده‌ای به فارسی
ثبت ملی           ۱۳۱۸ شمسی
قدمت کتابخانه    تأسیس قرن هشتم و توسعه قرن دهم
مشاهیر مدفون  سیدمیرمحمد عابد فرزند دیگر امام کاظم(ع)، شهید سیدعبدالحسین دستغیب،آیت‌ا... حسنعلی نجابت، وصال شیرازی، آیت‌ا...عبدالحسین حائری شیرازی و... .