کربلا و نماز

امام حسین(ع)، به تعبیر علامه شیخ جعفر شوشتری به گونه‌ای نماز را برپا داشت که ویژه او بود. در شبانه‌روز عاشورا، آن حضرت، چهار نوع نماز خواند:

1.‌ نماز وداع و آن نمازی بود که شب عاشورا، پس از به تاخیر افکندن پیکار و مهلت خواستن از دشمن به‌پا داشت.

2.‌ نماز نیمروزی که به صورت نماز خوف، به سبک ویژه‌ای- جز نمازهای خوفی که در منزلگاه «عسفان»، «ذات‌الرقاع» و «بطن‌النخل» خواند- به پا داشت که در آن برخی از یاران پاکباخته‌اش هدف تیرهای دشمن کینه‌توز و تجاوزکار قرار گرفته و به شهادت رسیدند. (در این سه محل پیامبر(ص) به سه صورت نماز خوف خواندند و لذا سه نوع نماز خوف با شرایط ویژه خود به اسامی سه موضعی که در آنها خوانده شده، نامیده شد. علامه مجلسی احکام خاص هریک از آن را به تفصیل در بحارالانوار: ج 89، ص 108ـ 104، آورده است.)

3.‌ روح و جان نماز را با آوردن اسرار و افعال و چگونگی و کلمات آن به صورت تمام‌عیار به پا داشت.

4.‌ نماز مخصوصی که با تکبیره‌الاحرام، قرائت، قیام، رکوع، سجود، تشهد و سلام ویژه‌ای به پا داشت. نمازی که تکبیر آن را به هنگام فرود آمدن از مرکب سر داد و قیام آن را به هنگامی که پس از افتادن به خاک به روی پای خویش ایستاد، بجا آورد و رکوع آن را به هنگامی که از شدت زخم و خونریزی بر خاک می‌افتاد و برمی‌خاست انجام داد و قنوت آن را با آخرین دعای روح‌بخش و آخرین نیایش ملکوتی‌اش در واپسین دقایق زندگی زمزمه کرد که:

خدای من! ای خدایی که مقامت بس والا و بلندمرتبه است. خشم و غضبت بر بیدادگران بسیار شدید و نیرویت از هر نیرویی بالاتر است، تو خدایی هستی که از تمام مخلوقات بی‌نیازی و در کبریا و عظمت فراگیر و به آنچه بخواهی توانایی. بار خدایا! ما خاندان و فرزندان پیامبر محبوب و برگزیده تو هستیم که اینان با ما از راه فریب و حیله وارد شدند و دست از یاری ما کشیدند و ما را ـ که بر حق و عدالت به پا خاستیم ـ به شهادت رساندند.

و سجده آن را با نهادن چهره پرفروغش بر خاک گلگون کربلا انجام داد و تشهد و سلام آن را با خروج روح بلندش از پیکر غرقه به خونش ادا کرد و بالاخره سر از سجده برداشتن را، با اوج گرفتن سر بریده‌اش بر فراز نیزه‌ها و تعقیب نمازش را، با برخی دعاها و اذکار و سوره مبارکه‌ کهف ـ که از فراز نیزه‌ها تلاوت کرد ـ به گوش‌ها می‌رساند.

ـ دفاع امام از نماز و نمازگزاران و دادن دو شهید در این راه تاکید بیشتری بر اهمیت و ارزش نماز دارد.

ـ مقاومت و صبوری یاران مدافع، ترجمان روح بزرگ و ایمان راسخ آنهاست. با همه تیرهای فراوانی که بر بدنشان اصابت کرد، آنقدر ایستادند تا نماز امام پایان یابد. آنان با همه بدن و دست‌ها در مقابل تیرها سپر ساختند و حماسه بی‌بدیل دفاع از نماز را رقم زدند. سعدبن عبدالله حنفی اولین شهید نماز ظهر عاشوراست.

دکتر محمدرضا سنگری - پژوهشگر و استاد دانشگاه