چشم‌پوشی از درآمد ۵میلیارددلاری

دراکثر استان‌های ایران، فروردین و اردیبهشت، زمان رویش انواع گیاهان خودروی وحشی با خواص دارویی و خوراکی است. براساس گزارش‌های مستند، درایران حدود ۸۰۰۰گونه گیاهی موجوداست که ازاین تعداد ۲۳۰۰گونه جزو گیاهان معطر و دارویی هستند و از این تعداد ۴۵۰گونه در عطاری‌ها به فروش می‌رسند.حدود یک دهه پیش اعلام شده بود تا افق۱۴۰۴ باید درآمد حاصل از صادرات گیاهان دارویی به پنج میلیارد دلار برسد.کاری که برای تحقق آن نیاز به سرمایه‌گذاری در این حوزه بود. حالا یک قدم تا سال۱۴۰۴مانده و باید پرسید آیا برنامه‌ریزی‌ها برای رسیدن به این مهم انجام شده یاهنوز هم دل به خودرو بودن این گیاهان بسته و دل نگران انقراض آنها به خاطر برداشت‌های بی‌مورد و بی‌برنامه هستیم. چند روزی می‌شود که در بیشتر مناطق معتدل ایران بهره‌برداران و شهروندان زیادی همزمان با رویش گیاهان خودرو به مراتع،کوهپایه‌ها و دشت‌های معروف رفته و اقدام به چیدن انبوه گیاهان بهاری و عرضه آن در بازارمی‌کنند.عدم برداشت اصولی گیاهان توسط مردم باعث شده از دامنه پراکنش و تراکم این گیاهان سال به سال کاسته شود.رویشگاه‌های گیاهان طبیعی همواره مورد دستبرد و تاراج افراد سودجو و طمع‌ورز قرار می‌گیرد و این افراد با برداشت انبوه، بی‌رویه و غیراصولی موجب خسران به طبیعت و نسل‌های آینده می‌شوند. اما نکته حائز اهمیتی که باید بهره‌برداران هنگام چیدن گیاهان طبیعی لحاظ کنند، نحوه چیدن این نعمت‌های خدادادی است. گیاهان بذری باید بعد از بذرپاشی و گیاهان پیازی باید بدون پیاز و ریشه و ازساقه چیده شوند تا برای سال‌های بعدهم امکان رویش مجدد این نباتات وجود داشته باشد. 
     
گیاهان ممنوع، مشروط، مجاز
زاگرس‌نشینان ایلام از روزگاران کهن تاکنون با گیاهان خودروی این منطقه سازگار و مانوس بوده و نسل به نسل این ذائقه بهارانه در بین مردم استان با وجود انواع غذاهای متنوع به قوت خود پایدار و ماندگار مانده است. پاغازه، پیچک (سیرکوهی)، تره کوهی (تَرگ)، آوندول، علف چشمه، پیازکوهی، سیرکوهی، گل گاوزبان، اَزبوَه(آویشن کوهی)،تولیه (پنیرک)، کنگر،کرکول، بوره ولی و انواع قارچ‌های کوهی مانند دملان ازجمله گیاهان بهاره هستند که به‌عنوان گیاهان خوراکی این روزها در حجم گسترده از کوه و دشت چیده و عرضه می‌شوند.این گیاهان درکنارمصرف خوراکی دارای خواص بی‌شماردارویی هستندوهرکدام به تنهایی یک داروخانه کوچک طبیعی را شامل می‌شودکه خداوندرحمان برمردم این سامان ارزانی داشته است.مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام با اشاره به این که ۱۲۶تعاونی در استان، مجوز بهره‌برداری از گیاهان طبیعی با نظارت کارشناسان منابع طبیعی و آبخیزداری دارند، می‌گوید: میزان برداشت فرآورده‌ها، محصولات جنگلی و مرتعی از سوی این تعاونی‌ها مشخص و تعیین شده و این بهره‌برداران آموزش‌های لازم رادرخصوص شیوه چیدن گیاهان فراگرفته‌اند.ابراهیم پیرزادیان با بیان این‌که همه ساله از سوی سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور سیاست‌های بهره‌‌برداری ازمحصولات جنگلی ومرتعی تهیه وبه استان‌ها ابلاغ می‌شود، ادامه می‌دهد: درسیاست‌های ابلاغی نوع گیاهان قابل برداشت درسه بخش برداشت ممنوع، مجاز مشروط و مجاز با نظارت تقسیم‌بندی شده است. 

حمله به رویشگاه‌ها انقراض گیاهان
منابع طبیعی نقش مهمی در حفاظت از منابع آبی و تولید آب و حفظ منابع خاک دارند، ضمن این‌که نقش آنها در تعدیل آب و هوا حائز اهمیت است. همچنین برای جلوگیری از بروز پدیده ریزگردها،حفاظت از اراضی کشاورزی، تعدیل دمای هوا، تولید اکسیژن، کاهش میزان دی اکسیدکربن، پیشگیری از گرم شدن هوا، آلودگی‌های زیست‌محیطی و... باید برنامه مشخصی در جهت حفظ منابع طبیعی،محیط زیست، مراتع، دشت‌ها، کوه وجنگل‌ها تدوین واجرایی گردد.کارشناسان هرسال هشدارمی‌دهند بهره‌برداری بی‌رویه از رویشگاه‌های طبیعی باعث نابودی و انقراض گونه‌های مختلف گیاهی می‌شود و ازبرداشت اشتباه و بی‌مورد گیاهان خودروی بهاری باید خودداری شود.معاون فنی منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمانشاه با بیان این‌که بهره‌برداری بی‌رویه از رویشگاه‌های طبیعی باعث نابودی و انقراض گونه‌های مختلف گیاهی می‌شود به مردم توصیه کرد: ازبرداشت بی‌رویه گیاهان خودروی بهاری خودداری کنند. دکتر امین ویسی با اشاره به افزایش برداشت گیاهان خودرو درفصل بهارمی‌گوید:برداشت بی‌رویه گیاهان بهاری در رویشگاه‌های طبیعی آنها زمینه از بین رفتن این‌گونه‎های گیاهی را به‌وجودمی‌آورد واین مسأله لزوم توجه مردم را دراستفاده از گیاهان خودروی بهاری نشان می‌دهد.وی با تاکید براهمیت رویشگاه‌ها ازنظر ذخایر ژنتیکی آنها ادامه می‌دهد: هرگونه بهره‌برداری از گیاهان خوراکی در رویشگاه‌های طبیعی آنها باید درقالب اجرای طرح و برنامه‌های کارشناسی باشد، چراکه در غیر این‌صورت، حیات این‌گونه‌های گیاهی به مخاطره می‌افتد.