سایه های سیاه بر سر روابط امریکا و روسیه

موضع گیری های مقامات امریکا و روسیه و برخی تحرکات دو کشور در ماههای اخیر نشان می دهد که روابط مسکو و واشنگتن در مسیر دشوار و پیچیده پیش می رود.

کد خبر: ۹۵۵۳۸

دیک چنی ، معاون رئیس جمهوری امریکا در یک موضع گیری آشکار در اجلاس مقامات عالیرتبه کشورهای شرق اروپا، نمایندگان اتحادیه اروپا، پیمان ناتو و برخی جمهوری های شوروی سابق در ویلینوس پایتخت لیتوانی ، دولت روسیه را به محدود کردن دمکراسی و استفاده ابزاری از انرژی برای باج خواهی از همسایگانش متهم کرد. قبل از چنی ، کاندولیزا رایس وزیر خارجه امریکا و برخی از سناتورهای این کشور در ماههای اخیر از اوضاع داخلی روسیه و سیاست خارجی این کشور انتقادهای مشابه کردند. شورای روابط خارجی امریکا نهاد با نفوذ تاثیرگذار در سیاست خارجی این کشور در ماه مارس با انتشار گزارشی 98 صفحه ای اعلام کرد به دلیل تحولات در سیاست داخلی روسیه به سمت تمرکز قدرت و سیاست خارجی تقابل آمیز این کشور، روابط مسکو و واشنگتن در مسیر نادرست پیش می رود. در پی آن وزارت خارجه امریکا در گزارش سالانه خود از وضعیت حقوق بشر در روسیه شدیدا انتقاد کرد. حتی در راهبرد جدید امنیت ملی امریکا به نقش روسیه در معادلات سیاسی ، اقتصادی و امنیتی جهان توجهی نشده و بویژه به توانایی واشنگتن بر حمله اتمی غافلگیر کننده علیه این کشور تاکید شده بود. بر اساس یک نظرسنجی تازه ، اکثر مردم روسیه به این باور رسیده اند که امریکا یک جنگ سرد جدید علیه کشورشان آغاز کرده است . روزنامه روسی کامرسانت نیز انتقادهای معاون رئیس جمهوری امریکا علیه روسیه را آغاز جنگ سرد دوم ارزیابی کرد. کامرسانت سخنرانی چنی را با سخنان معروف وینستون چرچیل ، نخست وزیر انگلیس پس از جنگ جهانی دوم مقایسه کرد که طی آن توسعه طلبی شوروی در شرق اروپا را محکوم و اختلاف شرق و غرب را به پرده آهنین توصیف کرد. همان طور که در گزارش شورای روابط خارجی امریکا منعکس شده ، علت اصلی اختلاف مسکو و واشنگتن ، سیاست خارجی روسیه یا همان اقتدارگرایی این کشور تحت رهبری ولادیمیر پوتین است که در برابر سیاست های یکجانبه گرایانه امریکا در جهان مانع ایجاد می کند. دولت پوتین به مدد افزایش قیمت انرژی صادراتی ، به دنبال احیای قدرت روسیه از طریق تقویت قدرت نظامی ، ایجاد تنگنا برای حضور نظامی امریکا و ناتو در جامعه همسود و مشارکت استراتژیک با قدرتهای آسیایی نظیر چین و هند است . روسیه تحت رهبری پوتین به حدی جاه طلب شده که علاوه بر حفظ منافع خود در جامعه همسود، در صدد ایفای نقش تاثیرگذار در حل مسائل خاورمیانه است . همکاری کرملین با جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) و مقاومت روسیه در برابر اقدام سختگیرانه علیه ایران بر سر برنامه هسته ای ، خشم واشنگتن را برانگیخته است . موضع روسیه در قبال مسائل خاورمیانه ، تکمیل کننده موضع این کشور در مسائل شرق اروپا و جامعه همسود است . مسکوخواهان این است که در معادلات قدرت این مناطق به بازی گرفته شود. پوتین و تیم وی بر این باورند که روسیه قابلیت ها و توانایی های یک ابرقدرت نظیر قلمرو پهناور ، منابع طبیعی عظیم ، سلاحهای هسته ای ، تکنولوژی فضا ، صنعت دفاعی و نیروی بالقوه علمی و دانشمندان را برای خود حفظ کرده است . اما طرح محدود کردن دمکراسی توسط امریکا در روسیه حاکی از فقدان تساوی قدرت میان دو کشور است . تشدید حملات نظامی مقامات امریکا علیه روسیه در آستانه اجلاس سران گروه هشت در سنت پترزبورگ با هدف تغییر سیاست خارجی روسیه است . اجلاس نمایندگان امریکا و اروپا در پایتخت لیتوانی بدوی حضور نماینده روسیه ، یادآور تلاش واشنگتن برای ایجاد شکاف امنیتی در اروپا و انزوای مسکو پس از جنگ جهانی دوم است . امریکا در دور جدید می خواهد با حمایت از انقلاب های رنگین و تقویت پیمان های ضدروسیه در مناطق پیرامون این کشور، در سیاست خارجی کرملین تاثیر بگذارد. 15 سال پس از فروپاشی شوروی ، هنوز هیچ ساز و کار با ثبات برای حل اختلاف دشمنان جنگ سرد یعنی امریکا و روسیه ایجاد نشده است و دو کشور با پیگیری منافع متضاد، همچنان یکدیگر را به چالش می کشانند.