در جست‌وجوی مزاج معتدل

هرغذایی که می‌خوریم، مراحلی را برای هضم طی می‌کند که یکی از این مراحل، هضم کبدی است: «در هضم کبدی براساس ماده غذایی خورده‌شده، چهار نوع مایع تولید می‌شود که به آنها اخلاط‌می‌گویند.در واقع کبد، کارخانه تولید اخلاط است و وجود هر چهار خلط در بدن، ضروری است.» این را محسن عزیزی، متخصص طب سنتی می‌گوید که معتقد است این اخلاط حد معینی دارند و اگر از حد خود فراتر روند یا کاهش پیدا کنند، سبب ایجاد تغییراتی در مزاج و در نتیجه عامل تغییراتی در وضعیت سلامت جسم و حالات روانی شخص می‌شوند. او از انواع خلط به جام‌جم می‌گوید:«خلط دم که مزاج گرم و مرطوب دارد و جایگاه آن در عروق است. خلط صفرا که دارای مزاج گرم و خشک بوده و جایگاه آن درکیسه صفراست. خلط سودا که دارای مزاج سرد و خشک بوده و جایگاه آن در طحال است و درنهایت خلط بلغم که مزاج سرد و مرطوب دارد وجایگاهش درغدد لنفاوی است.» به حاصل ترکیب کیفیت‌های گرم، سرد، رطوبت و خشکی،مزاج یا طبع می‌گویندکه درانسان تمام چهار کیفیت وجود دارد و درطول حیات، میزان‌شان کم و زیاد می‌شود و به اصطلاح شخص سوءمزاج پیدا می‌کند. موضوعی که این روزها به معضل تبدیل شده و افزایش غلبه سرد مزاجی در جامعه به‌وفور دیده می‌شود. 
     
مزاجی این‌چنین سرد
خوب است بدانید بیشتر از نیمی از وزن انسان آب است و این میزان در هر شخصی تفاوت دارد. با افزایش حجم آب در بدن، بلغم هم از تعادل خود خارج می‌شود و ویژگی‌هایی را در بدن ایجاد‌می‌کند:هیکل بلغمی‌ها، معمولا تپل است و بدن پرچربی دارند. پوست سفید رنگ دارند و در لمس، پوست بدن‌شان سرد و مرطوب و نرم است. موهای کم پشتی دارند و دهان‌شان مرطوب است. این افراد آنقدرها تشنه نمی‌شوند و خواب آنها سنگین و زیاد است.
این‌طور که عزیزی می‌گوید، افراد با مزاج سرد، احساس کسلی وبی‌حالی دارند و تمایل به خوردن شیرینی، ادویه‌جات و گرمی‌جات در آنها زیاد است. در فصل زمستان خیلی اذیت می‌شوند، زیرا مستعد ابتلا به بیماری‌های رماتیسمی و مشکلات گوارشی هستند و با خوردن سردی‌ها دچار مشکل می‌شوند.آنها نبض ضعیفی دارند، کم انرژی، کم‌جنب و جوش، فراموشکار و کند ذهن هستند. قریب به اتفاق متخصصان حوزه طب سنتی معتقدند اگر تعادل میان اخلاط و مقدار آنها یا کیفیت هر یک از اخلاط به‌هم بخورد، موجب بیماری در بدن می‌شود که باید به وسیله تغذیه و سبک زندگی، اصلاح شود. 

مزاج سودا
اماسوداهم یکی دیگرازخلط‌های سردمزاج است.درعروق انسان‌های معتدل،یک ماده‌سیاه‌رنگ‌که اصطلاحا به‌آن سودا می‌گویند وجود دارد. محسن عزیزی می‌گوید:«آثارسودادربدن باریکی وکشیدگی بدن وانگشتان ودرشتی مفاصل است.درمغز وروان و شخصیت‌فرد هم موجب درونگرایی بیش از حد، ترس، غصه و حرص می‌شود. کم‌خوابی، خیالبافی و منفی‌نگری هم از دیگر نشانه‌هایی است که می‌توانند خبر از افزایش سودا و مزاج سرد‌فرد داشته باشد.اما آنچه اهمیت دارد این است که مزاج سودا به خودی خود در حالت متعادل اثرات نامطلوب ندارد و زمانی اثرات مخربی بر سلامت‌فرد پیدا خواهد کرد که سبک زندگی نادرستی را در پیش گرفته باشد‌؛ مصرف مکرر تغذیه‌های صنعتی، خواب بی‌کیفیت، نگرانی و اضطراب مداوم، مصرف بیش از حد یخ و غذاهای فریز شده، کشیدن سیگار و... همه از عواملی است که به این اثر مخرب سرد‌مزاجی بر سلامت، دامن می‌زند. موضوعی که با اصلاح سبک زندگی و الگو قرار دادن یک زندگی آرام و تغذیه سالم، می‌توان به بالا بردن کیفیت سلامت جسمی و روحی بدن افراد کمک قابل توجهی کرد.